Kończąc rok 2023, chcemy podzielić się z Wami podsumowaniem nie tylko tego, co nowego trafiło do systemu Windows i innych produktów, ale również tego, co zostało usunięte. W tym roku zarówno z Windows 10, jak i Windows 11 zostało wycofanych, usuniętych lub w inny sposób zakończonych aż 18 usług bądź aplikacji. Przypomnijmy je teraz pokrótce.
Aplikacje Universal Windows Platform (UWP) dla ARM32
Począwszy od builda 25905 z lipca tego roku, wsparcie dla aplikacji Arm32 UWP zostało usunięte na Windows on ARM. Po aktualizacji OS wszelkie zainstalowane aplikacje Arm32 nie będą uruchamiały się na urządzeniu. Zmiana nie wpływa na aplikacje Arm64. W trakcie konfiguracji zobaczysz wiadomość z listą zainstalowanych aplikacji Arm32.
W wielu przypadkach lista aplikacji, których to dotyczy, może być skrócona poprzez ręczne wymuszenie na Microsoft Store zainstalowania oczekujących aktualizacji aplikacji przed upgradem systemu. Możesz to zrobić, wchodząc do biblioteki Sklepu i klikając przycisk "Pobierz aktualizacje".
Po aktualizacji OS, aby naprawić aplikacje Win32, musisz ręcznie je odinstalować i zainstalować ponownie z Microsoft Store. Tym sposobem pobierzesz obsługiwane wersje Arm64, które będą działać na urządzeniu.
Microsoft Support Diagnostic Tool (MSDT)
Microsoft Support Diagnostic Tool (MSDT) to usługa systemu Windows, która pozwala agentom wsparcia technicznego Microsoft zdalnie analizować dane diagnostyczne w celach rozwiązywania problemów. W kwietniu 2022 roku wykryto w niej poważną podatność, która umożliwia zdalne wykonanie kodu na urządzeniu ofiary. Luka była exploitowana przy atakach m.in. w Rosji i Białorusi, a później także na Tybetański rząd na uchodźstwie. Microsoft zalecał wówczas tymczasowe ominięcie problemu poprzez wyłączenie MSDT w Edytorze rejestru.
W styczniu Microsoft napisał, że MSDT został wycofany ("depreceated") i zostanie usunięty w przyszłym wydaniu Windows.
Cortana dla Windows
„Wprowadzamy pewne zmiany do Windows, które będą miały wpływ na użytkowników aplikacji Cortana. Począwszy od końca 2023 roku, nie będziemy już obsługiwać Cortany na Windows jako samodzielnej aplikacji. Nadal będziecie jednak mogli uzyskiwać dostęp do potężnych funkcji produktywnych w Windows i Edge, które mają zwiększone możliwości AI. Oznacza to, że nadal uzyskacie pomoc w zadaniach, kalendarzu i e-mailu, ale na nowe, ekscytujące sposoby. Ta zmiana dotyczy jedynie Cortany w Windows, a wasza asystentka produktywna, Cortana, pozostanie dostępna w Outlook mobile, Teams mobile, Microsoft Teams display i Microsoft Teams rooms. Wiemy, że ta zmiana może wpłynąć na niektóre sposoby Waszej pracy w Windows, dlatego chcemy pomóc Wam gładko przejść do nowych opcji. Zamiast klikania ikony Cortany i uruchamiania aplikacji, aby zacząć używać głosu, możecie teraz używać głosu i zaspokoić swoje potrzeby produktywne poprzez różne narzędzia” – pisał Microsoft w czerwcu. W sierpniu aplikacja Cortana została wyłączona.
TLS 1.0 i 1.1
TLS 1.0 i TLS 1.1 to już dość mocno wiekowe wersje protokołu, wydane odpowiednio w 1999 i 2006 roku i wycofane w 2021. 2 dekady z punktu widzenia bezpieczeństwa sieciowego to wieczność. Trudno więc wymagać, aby narzędzia czy protokoły przez tak długi czas pozostawały niezmienione. Microsoft przyznał, że w TLS 1.0 i 1.1 nie wykryto znaczących przypadków podatności, niemniej istnieją one w zewnętrznych implementacjach protokołu. Ponadto obecnie w użyciu są standardy TLS 1.2 z 2008 i TLS 1.3 z 2018 roku.
Zgodnie z tą zapowiedzią przestarzałe wersje protokołu zostały wyłączone – najpierw we wrześniowych buildach Windows Insider. Dowiedz się więcej z artykułu: TLS 1.0 i TLS 1.1 zostaną wkrótce wyłączone w Windows.
AllJoyn
Implementacja AllJoyn, w tym przestrzeń nazw Windows.Devices.AllJoyn API namespace, Win32 API, CSP oraz Alljoyn Router Service zostały wycofane ("deprecated") w sierpniu. AllJoyn, sponsorowany przez AllSeen Alliance, był open source'owym protokołem odkrywania i komunikacji dla scenariuszy Internet of Things (IoT), takich jak włączanie/wyłączanie świateł czy odczytywanie temperatury.
Microsoft kieruje klientów na stronę iotivity.org, gdzie mogą znaleźć alternatywy, takie jak Iotivity Lite lub Iotivity.
WordPad
28 lat temu Microsoft przedstawił WordPad, następcę Microsoft Write. Edytor tekstu był częścią Windows 95, pod wieloma względami przełomowego i legendarnego dziś systemu operacyjnego. WordPad był dodawany do wszystkich kolejnych wersji Windowsa, pozwalając edytować dokumenty RTF, DOC, ODT i inne... Wkrótce jednak nastąpi jego koniec.
„WordPad nie jest już aktualizowany i będzie usunięty w przyszłym wydaniu Windows. Polecamy program Microsoft Word do bogatych dokumentów tekstowych jak .doc i .rtf oraz Notatnik [Windows Notepad] do prostych dokumentów tekstowych jak .txt” – pisał Microsoft we wrześniu.
VBScript
VBScript (Visual Basic Script) to z kolei przestarzały, aktywny język skryptowy oraz silnik, który był kilkukrotnie wykorzystywany do rozpowszechniania złośliwego oprogramowania. Skłoniło to Microsoft do wyłączenia go w przeglądarce Internet Explorer, a teraz również w systemie Windows 11. VBScript nadal był dołączany do systemu, jednak użytkownicy otrzymali możliwość jego odinstalowania.
Opcja pojawiła się w Ustawieniach > Aplikacje > Funkcje opcjonalne. Po rozwinięciu składnika VBSCRIPT zobaczymy opis, w którym Microsoft ostrzega, iż jest to przestarzały składnik, którego użycie jest niezalecane, chyba że jest naprawdę potrzebny. Używaj tego składnika na własne ryzyko, może on zawierać podatności bezpieczeństwa — czytamy dalej. W tym miejscu dobrze jest kliknąć przycisk Odinstaluj. Możliwe, że w przyszłych aktualizacjach składnik nie będzie już domyślnie preinstalowany.
Timeline dla kont Microsoft Entra
Microsoft wycofał funkcjonalność Windows Timeline dla kont osobistych w 2021 roku, kilka miesięcy przed premierą Windows 11, w którym Timeline nie jest już w ogóle dostępny. Synchronizacja między urządzeniami dla użytkowników Microsoft Entra ID (dawniej Azure AD) pozostaje jednak dostępna na Windows 10. Zostanie ona wyłączona w styczniu 2024 roku.
Remote Mailslots
Aby zwiększyć bezpieczeństwo Windows 11, Remote Mailslot Protocol jest teraz domyślnie wyłączony. Jest on prostym, zawodnym, niezabezpieczonym i jednokierunkowym protokołem komunikacji między procesami między klient-serwer. Został wprowadzony w Windows NT 3.1 i zostanie wycofany z przyszłej wersji Windows.
Remote Mailslots zostały wycofane. Protokół ten jest przestarzałą, prostą, zawodną i niebezpieczną metodą IPC (komunikacji międzyprocesowej) wprowadzoną jeszcze w czasach MS-DOS. Protokół został wyłączony po raz pierwszy w Windows 11 Insider Preview (build 25314).
WebDAV
Usługa Webclient (WebDAV) została wycofana w listopadzie. Nie jest ona uruchamiana domyślnie w Windows.
Computer Browser
Usługa i sterownik Computer Browser ("Przeglądarka komputerów") zostały wycofane w listopadzie. Usługa ta pozwalała użytkownikom przeglądać i lokalizować zasoby udostępnione na sąsiednich komputerach. Przeglądarka (protokół i usługa przeglądarki) jest przestarzałym i niebezpiecznym protokołem lokalizowania urządzenia. Protokół, usługa i sterownik zostały najpierw domyślnie wyłączone w Windows 10 wraz z usunięciem usługi SMB1.
Aplikacja Wskazówki
Wskazówki (Tips) to aplikacja systemowa z poradami, dzięki którym możesz odkryć rzeczy, o których nie wiesz, że możesz robić w systemie Windows — na przykład jak dostosować komputer, zapewnić większe bezpieczeństwo, szybciej pracować ze skrótami klawiaturowymi i nie tylko. Jest ona preinstalowana z systemami Windows 10 i 11, ale najwyraźniej niedługo przestanie.
„Aplikacja Wskazówki jest wycofana i będzie usunięta w przyszłym wydaniu Windows. Zawartość aplikacji będzie aktualizowana z informacjami o nowych funkcjach Windows do czasu usunięcia aplikacji” – ogłosił w listopadzie Microsoft
Rejestrator kroków (psr.exe)
Rejestrator kroków nie będzie już otrzymywał aktualizacji i Microsoft planuje jego usunięcie w przyszłym wydaniu Windows (możliwe, że chodzi o 24H2 lub Windows 12). Począwszy od builda 23590 z listopada, Rejestrator kroków (PSR.exe) będzie wyświetlał banner z powiadomieniem, kierującym użytkowników do alternatywnych opcji, takich jak Narzędzie Wycinanie, Xbox Game Bar czy Microsoft Clipchamp.
Microsoft Defender Application Guard for Office
Microsoft Defender Application Guard for Office „pomaga zapobiegać dostępowi niezaufanych plików do zaufanych zasobów, zapewniając przedsiębiorstwu bezpieczeństwo przed nowymi i pojawiającym się atakami”. Pod koniec listopada Microsoft zapowiedział jego wycofanie.
„Microsoft Defender Application Guard for Office jest wycofany i nie będzie dłużej aktualizowany. Wycofanie to obejmuje Windows.Security.Isolation APIs, które są używane dla Microsoft Defender Application Guard for Office. Zalecamy przejście na zasady redukcji powierzchni ataku Microsoft Defender for Endpoint wraz z Protected View oraz Windows Defender Application Control” – czytamy w komunikacie.
Windows Speech Recognition
„Rozpoznawanie mowy systemu Windows jest wycofywane i nie będzie dłużej rozwijane. Ta funkcja jest zastępowana przez dostęp głosowy. Dostęp głosowy jest dostępny na urządzeniach z Windows 11, wersja 22H2, lub nowszych [systemach]” — czytamy w dokumentacji. Windows Speech Recognition (WSR) to system rozpoznawania mowy opracowany przez Microsoft dla systemu Windows Vista, wydany w 2006 roku. Umożliwia on przekazywanie poleceń głosowych, aby kontrolować środowisko pulpitu, dyktować tekst, np. w dokumentach i e-mailach, nawigować w witrynach internetowych, wykonywać skróty klawiszowe czy sterować kursorem myszy. WSR działa lokalnie i nie wymaga połączenia z chmurą.
WSR był dodawany do kolejnych wersji systemu — Windows 7, 8/8.1 i RT, 10 i 11. Ten ostatni w wersji 22H2 (wydanie z jesieni 2022 roku) otrzymał dodatkowo Dostęp głosowy, który teraz całkowicie zastąpi WSR.
Tryb starszej konsoli
Jak czytamy w oficjalnej dokumentacji, tryb starszej konsoli jest narzędziem z kategorii zapewniania zgodności, zaprojektowany, aby pomagać użytkownikom starszych narzędzi wiersza poleceń (CLI) w Windows. Jeśli jakieś narzędzie nie wyświetla się albo nie działa poprawnie w domyślnym doświadczeniu konsoli Windows 10/11, to tryb ten zapewnia rozwiązanie umożliwiające przywrócenie systemu do starszej wersji środowiska hostingu konsoli. Ta funkcjonalność przestaje być już rozwijana i preinstalowana w Windows.
„Tryb starszej konsoli jest wycofywany i nie będzie już aktualizowany. W przyszłych wydaniach Windows bdzie dostępny jako funkcja na żądanie. Ta funkcja nie będzie instalowana domyślnie” – napisał Microsoft w grudniu.
Microsoft Defender Application Guard for Edge
„Microsoft Defender Application Guard, wliczając w to Windows Isolated App Launcher APIs, jest wycofywany dla Microsoft Edge for Business i nie będzie już aktualizowany. Prosimy, pobierz Microsoft Edge For Business Security Whitepaper, aby dowiedzieć się więcej o możliwościach bezpieczeństwa Edge for Business” – ogłosił Microsoft w grudniu.
Windows Mixed Reality
W poprzedniej dekadzie mocno rozwinęła się i upowszechniła technologia VR. Czołowe produkty (np. Oculus i HTC) nadal były nieco za drogie dla przeciętnego konsumenta, dlatego Microsoft wraz z partnerami utworzył własny ekosystem Windows Mixed Reality z tańszymi goglami wirtualnej rzeczywistości. Jak pewnie zauważyliście, ostatnio temat mocno przycichł. Microsoft z kolei zdecydował o zaprzestaniu rozwijania tego środowiska, a nawet o jego usunięciu z Windowsa.
„Windows Mixed Reality został wycofany [deprecated] i zostanie usunięty w przyszłym wydaniu Windows. Wycofanie to obejmuje aplikację Mixed Reality Portal i Windows Mixed Reality for SteamVR oraz Steam VR Beta” – ogłosił Microsoft w grudniu. Gigant nie porzuca jednak całkowicie technologii VR/MR/AR. Rozwija on swoje oprogramowanie na inne platformy, swój własny metaverse, a także specjalną wersję HoloLens dla wojska.
Źródło: https://learn.microsoft.com/en-us/windows/whats-new/deprecated-features
341f31d.png)