Stworzony w 1985 roku w celu wyrwania rynku oprogramowania biurowego z rąk firmy Lotus Software, arkusz kalkulacyjny Microsoft Excel obchodzi w tym miesiącu swoje 30 urodziny. Z tej okazji w miniony weekend odbyło się w Seattle skromne przyjęcie urodzinowe, zorganizowane dla członków zespołu deweloperów pierwotnej wersji programu Excel 1.0. To, co może być interesujące dla nas, to fakt, że czterech głównych członków owego zespołu, w składzie Jabe Blumenthal, Doug Klunder, Jon DeVaan i Mike Koss, udzieliło niedawno wywiadu dla magazynu GeekWire. Z opracowanego w ten sposób podkastu możemy dowiedzieć się kilku interesujących rzeczy na temat historii tego oprogramowania.
Jednym z poruszonych w wywiadzie tematów był sam powód powstania najpopularniejszego dziś arkusza kalkulacyjnego. Jak podkreśla ówczesny lider zespołu Excela, Doug Klunder, głównym celem przyświecającym firmie Microsoft w stworzeniu tego oprogramowania była chęć pobicia niekwestionowanego lidera w tym sektorze, programu Lotus 1-2-3 firmy Lotus Software (obecnie IBM). "Naszą misją było pobić Lotusa 123. Zamierzaliśmy stworzyć program, który zrobi wszystko to, co 123, ale będzie robił to lepiej i szybciej" - wyjaśnia Klunder.
Niektórzy powiedzą, że słowami tymi Klunder otwarcie przyznał się do wykorzystania w swoim produkcie cudzych pomysłów, zamiast samodzielnie zaprojektować i stworzyć go zupełnie od zera. Po części zarzut ten będzie w pełni uzasadniony, gdyż ani Klunder, ani też Blumenthal nie kryją się z tym, że wszystkie lepsze i ciekawsze pomysły z programów konkurencyjnych zostały po prostu wcielone do arkusza Microsoftu. Blumenthal, ówczesny i zarazem pierwszy menedżer programowy w Microsoft, dodaje: "Doug [Klunder] i ja jesteśmy poniekąd uznawani za ojców Excela 1.0, jednak należy tu podkreślić, że jest on w dużej mierze wynikiem zrzynania dobrych pomysłów dostępnych w innych produktach. Wyjątkiem jest tu Doug, który sam zaprojektował kilka świetnych i oryginalnych rzeczy".
W podobnym tonie wypowiedział się Klunder: "Nie zgadzam się z tym. Faktycznie, część rzeczy po prostu odgapiliśmy od innych, ale też stworzyliśmy zupełnie nowe funkcje, których nikt przed nami nie zrobił, a których to nawet dziś nie znajdziemy nigdzie indziej. Niektóre z nich są po prostu szalone, a niektóre okazały się być naprawdę przydatne".
Klunder nawiązuje tu m.in. do funkcji Intelligent Recalc (Inteligentne przeliczanie), która pozwala na ponowne przeliczanie wartości wybranych komórek, bez konieczności przeliczania całego skoroszytu. Jest to z pewnością jedna z funkcji, która bezpośrednio przyczyniła się do popularności Excela kosztem Lotusa. Co ciekawe, jest to funkcja, której złożoność i trudność w implementacji były powodem wielu dyskusji pomiędzy Klunderem i Gatesem, z powodu jego zainteresowania tym problemem i chęcią zmaksymalizowania jej osiągów.
Może trochę dziwić, że w przeprowadzonym wywiadzie tak dużo uwagi poświęcono platformie Macintosh (Motorola), a nie stanowiącemu podstawę wszystkich ówczesnych produktów Microsoftu systemowi MS-DOS. Jest tak dlatego, że pierwsza wersja programu Excel nigdy nie została wydana na platformę Intela (IBM). Jak wyjaśnia Blumenthal, Excel 1.0 dla DOS po około 6 miesiącach przestał być rozwijany na wyraźne polecenie z góry, zaś cała moc przerobowa zespołu ukierunkowana została na rozwój wizualnego Excela, dedykowanego bogatym w grafikę komputerom firmy Apple. Podkreśla on, że gdyby nie ta nagła zmiana strategii, to przy założeniu, że Lotus przeportowałby swój produkt na Maca, dziś na większości platform zapewne nadal królowałby Lotus 1-2-3. Teraz podobną strategię stosuje kierujący obecnie firmą Microsoft Satya Nadella, który stara się serwować aplikacje korporacji na wszystkie liczące się obecnie platformy, bez ograniczania się do własnego ekosystemu.
Po 30 latach nieustannych prac arkusz kalkulacyjny Microsoft Excel dostępny jest na szeroki wachlarz urządzeń i platform, w tym także na systemy firmy Apple, zaś jego najnowsza wersja, Excel 2016, oferowana jest zarówno jako część samodzielnego pakietu oprogramowania Office 2016, jak i w ramach subskrybowanej co miesiąc usługi w chmurze Office 365.
