Zarządzanie energią i zamykanie systemu w Windows XP

Ustawienie opcji oszczędzania energii wcale nie jest trudne a pozwala nam na znaczne oszczędzenie energii i sprzętu. Jak bardzo zaawansowanych opcji będziemy używać na naszym komputerze zależy od tego czy nasza jednostka jest zgodna ze standardami zarządzania energią. System Windows XP wyróżnia trzy standardy zarządzania energią.

1. ACPI - standard, w którym zarządzaniem energii zajmuje się system operacyjny. Potrafi jako jedyny kontrolować stan urządzeń USB oraz FireWire, dzięki czemu komputer nie przejdzie w stan uśpienia jeżeli, któreś z urządzeń jest aktywne. Obsługuje funkcję Wake-On-LAN oraz Wake-On-Ring. Potrafi zmienić domyślne ustawienia przycisków PowerOff oraz Reset, dzięki czemu możemy zadecydować jaką akcję ma wykonać komputer po naciśnięciu przycisku zasilania. Lepiej również sobie radzi z zarządzaniem energii w komputerach przenośnych mierzy mianowicie stan każdej baterii oddzielnie a nie jak inne standardy wszystkich razem.
2. APM - standard, w którym BIOS nadzoruje pracę urządzeń a system operacyjny musi z nim ściśle współpracować. Jako, że BIOS'y różnią się pomiędzy sobą nie wiadomo, które z opcji zarządzania energią będą poprawnie działały na komputerze. Jednak nawet ten standard oferuje dość szerokie możliwości oszczędzania prądu.
3. Komputery niezgodne ze standardami ACPI oraz APM. W tym przypadku nasze możliwości oszczędzania energii nie są zbyt duże. Ale system nadal potrafi wyłączyć monitor oraz dyski twarde w czasie nieaktywności komputera. Możemy również ręcznie wprowadzić jednostkę w stan hibernacji.

Jeżeli chcemy sprawdzić czy nasz komputer jest zgodny ze standardem ACPI otwieramy Menadżera urządzeń (skrót klawiaturowy [WINDOWS + Break] a następnie zakładka Sprzęt i przycisk Menadżer urządzeń) a następnie rozwijamy drzewo Urządzenia systemowe. Jeżeli w wyświetlonych wartościach znajduje się wartość System zgodny ze standardem Microsoft ACPI oznacza to, że nasz komputer oferuje zaawansowane opcje oszczędzania energii.

Jeżeli nasz komputer nie obsługuje standardu ACPI możemy spróbować aktualizować BIOS, co w niektórych przypadkach pozwala  uruchomić najnowszy standard. Jeżeli jednak zdecydujemy się na aktualizację BIOS'u musimy się liczyć z ponowną instalacją systemu.

System Windows XP oferuje dwa sposoby zatrzymania systemu: Hibernację oraz Wstrzymanie:

Wstrzymanie - komputer przechodzi w stan oszczędzania energii wyłączany jest monitor, dyski twarde oraz inne urządzenia. System jednak podtrzymuje napięcie dla pamięci RAM i tym samych zachowuje tam informacje. Wszystkie otwarte dokumenty i programy pozostają uruchomione  Przejście ze wstrzymania do normalnego działania komputera jest bardzo szybkie. Minusem tego stanu jest brak ochrony danych w razie awarii prądu. Jeżeli w czasie, w którym nasz komputer jest wstrzymany choć przez sekundę zabraknie prądu stracimy niezapisane dane znajdujące się w pamięci.

Hibernacja - komputer zapisuje wszystkie informacje znajdujące się w pamięci na dysk twardy po czym wyłącza się. Wszystkie otwarte dokumenty i uruchomione programy są zapamiętywane. Uruchamianie trwa dłużej niż ze wstrzymania, ale nie ma obawy przed utratą danych. Komputer w czasie hibernacji nie pobiera żadnego prądu. Po włączeniu komputera kiedy ten był w stanie hibernacji początkowe stadium rozruchu jest normalne oznacza to, że przechodzimy przez ekran BIOS'u a także bootloadera (jeżeli takowy posiadamy). Jeżeli na komputerze mamy zainstalowane dwa lub więcej systemów operacyjnych, nie powinniśmy uruchamiać innego systemu jeżeli jeden pozostaje w systemie hibernacji, może to spowodować utratę danych.

Aby zaawansowane zarządzanie energią działało poprawnie należy całość sterowania nad komputerem przekazać systemowi operacyjnemu. W tym celu wchodzimy do BIOS'u a następnie odszukujemy opcję włączającą ACPI i uaktywniamy ją.

Przechodzimy do okna Właściwości: Opcje zasilania. W tym celu otwieramy Panel sterowania a następnie Opcje zasilania lub krócej: wpisujemy w oknie Uruchom polecenie powercfg.cpl. Na pierwszej zakładce są dostępne Schematy zasilania. Możemy je dodawać, usuwać, modyfikować. Możemy utworzyć sobie konfigurację do pracy, w której system będzie czekał dość długo aby się wyłączyć i drugą która będzie służyła tylko do słuchania muzyki i będzie wyłączała monitor po minucie oczekiwania. Dzięki temu będziemy mogli spokojnie przełączać kolejne piosenki nie zaprzątając sobie głowy tym, że nasz monitor się zużywa. Jeżeli posiadamy laptopa możemy jeden schemat utworzyć kiedy komputer podłączony jest do zasilacza i nie zamierzamy zbyt rygorystycznie oszczędzać energii i drugi schemat, który będziemy włączać gdy system pracuje na bateriach.

Na zakładce Zaawansowane możemy zapewnić sobie szybki dostęp do zarządzania energią włączając na pasku zadań ikonę Opcji zasilania. Decydujemy również czy po przejściu ze Stanu wstrzymania do normalnej pracy komputer ma pytać o hasło użytkownika (jeżeli takowe posiadamy). Również na tej zakładce ustalamy jakie działanie komputer ma wykonać gdy naciśniemy przycisk zasilania. Jeżeli wybierzemy niestandardowe zachowanie przycisku zasilania, czyli inne niż wyłączenie komputera, system możemy wyłączyć poprzez kilkusekundowe przytrzymanie tego przycisku. Nie będzie to wymuszone zamknięcie systemu jak to miało miejsce w Windows 2000 tylko klasyczne wyłączenie komputera.

Na zakładce Hibernacja decydujemy czy ta opcja ma być w naszym komputerze dostępna. Wyłączając ją zwalniamy tyle miejsca na dysku twardym ile posiadamy pamięci RAM.

Na zakładce Zasilacz UPS możemy skonfigurować zasilacz podłączony przez port równoległy. Jeżeli posiadamy zasilacz podłączony do naszego komputera przez port USB nie będziemy posiadać zakładki Zasilacz UPS za to będą dostępne dwie inne: Alarmy oraz Miernik energii.  Aby przystosować zachowanie zasilacza do naszych potrzeb klikamy na przycisk Konfiguruj. W oknie, które ukaże się naszym oczom możemy zadecydować aby system w wypadku braku prądu i wyczerpywania się akumulatorów zasilacza przeszedł w stan hibernacji, dzięki czemu uratujemy nie zapisane dane.

Dodatkowo użytkownicy najnowszych komputerów przenośnych mają możliwość oszczędzania energii poprzez wyłączanie ekranu kiedy pokrywa laptopa jest zamknięta, przyciemnianie tegoż ekranu gdy  komputer pracuje na bateriach a także zmniejszenie poboru prądu poprzez zwolnienie działania procesora.

Aby przywrócić komputer który został wprowadzony w stan wstrzymania lub hibernacji naciskamy przycisk zasilania na jednostce centralnej lub konfigurujemy urządzenia peryferyjne do tego celu. Aby przystosować klawiaturę do budzenia komputera otwieramy Menadżera urządzeń (skrót klawiaturowy [WINDOWS + Break] a następnie zakładka Sprzęt i przycisk Menadżer urządzeń) w drzewie urządzeń dwa razy klikamy na naszą klawiaturę. W nowym oknie przechodzimy na zakładkę Zarządzanie energią i zaznaczamy opcje Zezwalaj temu urządzeniu na wyprowadzanie komputera ze stanu wstrzymania. Jeżeli zakładka Zarządzanie energią jest niedostępna oznacza to, że dane urządzenie nie może wyprowadzać komputera ze stanu wstrzymania.

Budzić komputer ze stanu wstrzymania może np. Harmonogram zadań. Jeżeli chcemy aby codziennie w nocy na komputerze była tworzona kopia zapasowa, możemy nakazać budzenie komputera. W tym celu najpierw tworzymy w Harmonogramie zadań odpowiedni wpis. Następnie w Zaplanowanych zadaniach dostępnych z Panelu sterowania wchodzimy do właściwości naszej kopii zapasowej. Na zakładce Ustawienia zaznaczamy wszystkie opcje w sekcji Zarządzenie energią. Teraz nawet jak komputer będzie w stanie hibernacji uruchomi się, wykona kopię zapasową po czym ponownie przejdzie w poprzedni stan.

Aby ręcznie przełączyć komputer w stan uśpienia należy z menu Start wybrać opcję Wyłącz komputer... a w nowym okienku nacisnąć na przycisk Stan wstrzymania.

Aby przełączyć komputer w stan hibernacji po ukazaniu się powyższego okienka naciskamy na klawiaturze przycisk Shift. Jeżeli opcja hibernacji jest dostępna przycisk Stan wstrzymania zmieni swoją nazwę i działanie.

System Windows XP posiada program shutdown.exe dzięki niemu możemy tworzyć skróty systemowe ułatwiające wyłączanie komputera. Tworzymy na pulpicie nowy skrót wpisujemy w lokalizacji elementu polecenie shutdown z wybranym lub wybranymi przez nas przełącznikami:  

Przykładowa lokalizacja elementu może wyglądać następująco: shutdown -s -t 15. Jeżeli zmieniliśmy zdanie i nie chcemy jeszcze wyłączać komputera a okienko już odmierza czas do wyłączenia. W okienku Uruchom wpiszmy: shutdown -a. Proces zostanie przerwany.

Jeżeli nasz komputer się zawiesi i nie możemy go zamknąć w żaden sposób możemy wymusić na nim wyłączenie. Naciskamy kombinację klawiszy [CTRL + ALT + DELETE] a następnie trzymając klawisz CTRL z menu Zamknij wybieramy Wyłącz. Komputer zostanie zamknięty natychmiastowo, żadnemu programowi system nie pozwoli na zapisanie danych. Ten sposób zamykania powinniśmy stosować tylko w wyjątkowych sytuacjach.

Jeżeli komputer nie chce przejść w stan uśpienia albo nie chce się obudzić to przyczyna zazwyczaj tkwi w sterownikach do urządzeń. Jeżeli komputer nie przechodzi w stan uśpienia powinniśmy zacząć od zainstalowania nowych sterowników do karty graficznej. Jeżeli system zasypia ale potem nie może wstać należy wyłączyć wszystkie urządzenia peryferyjne a potem je kolejno dodawać aż zlokalizujemy sprzęt sprawiający problemy. Następnie należy zainstalować do niego nowe sterowniki. Jeżeli po przebudzeniu jakieś urządzenie nie działa np. klawiatura należy wyłączyć możliwość budzenia komputera za jej pomocą. W wypadku w którym komputer zamiast przejść w stan oszczędzania energii resetuje się należy otworzyć okno Właściwości systemu (skrót klawiaturowy [WINDOWS + Break] )i na zakładce Zaawansowane w sekcji Uruchamianie i odzyskiwanie nacisnąć przycisk Ustawienia. W nowym oknie należy zaznaczyć opcję Zapisz zdarzenie do dziennika systemu i wyczyścić opcję Automatycznie uruchom ponownie. Pozwoli to nam na przeczytanie informacji o przyczynie problemu.