Prawie od zawsze systemy z rodziny Windows oferowały możliwość zabezpieczenia hasłem dostępu do systemu, a nawet utworzenie odrębnych kont dla użytkowników, jednakże możliwości te były bardzo ograniczone, a hasło mógł obejść dosłownie każdy. Sytuacja zmieniła się w systemie Windows 2000 Professional, gdzie mechanizm kont użytkowników i ich profili został znacząco dopracowany. Podobnie było z systemem Windows XP, który oferował nowy i atrakcyjny ekran logowania, uniemożliwiający dostanie się do systemu bez wcześniejszego zalogowania. Windows Vista posiada jeszcze bardziej rozszerzone narzędzie do zarządzania kontami użytkowników oraz profilami, a dodatkowo zaimplementowano tu mechanizm Kontroli konta użytkowników oraz Kontrole rodzicielską, które wraz z kontami użytkowników, tworzą mocne narzędzie do udostępniania w określony sposób zasobów komputera użytkownikom.
Rodzaje kont użytkowników
Podczas instalacji systemu tworzone są dwa podstawowe konta: administratora oraz Gość. Dodatkowo tworzone są tzw. pseudo-konta, do których teoretycznie nie mamy dostępu. Wspomniane konto Administrator posiada nieograniczone uprawnienia, m.in.: możliwość zarządzania innymi kontami, możliwość wprowadzania zmian w konfiguracji, dostęp do wszystkich plików, możliwość instalowania oprogramowania oraz sprzętu. Jednak w przypadku administratora, przed dokonaniem powyższych zmian, zarządca systemu będzie musiał potwierdzić swoją decyzję. Tak jak wspomnieliśmy wcześniej, konto to jest zakładane wraz z instalacją systemu i nie ma późniejszej możliwości wyłączenia go, a tym bardziej usunięcia, jednak istnieje możliwość założenia kolejnego konta z uprawnieniami administratora, a także kont z ograniczeniami.
Konto z ograniczeniami może założyć tylko administrator, nakładając domyślnie ograniczenia na użytkownika, który z niego będzie korzystał. Mianowicie konto to oferuje uprawnienia do modyfikacji własnego profilu, nieograniczony dostęp do własnych plików i zasobów, oraz nakłada ograniczony dostęp do pozostałych zasobów komputera.
Pozostaje jeszcze kwestia konta Gość. Konto to jest domyślnie wyłączone, jednak w prosty sposób administrator może je włączyć. Konto gościa przydatne staje się wtedy, jeśli chcemy dopuścić do komputera użytkowników, którzy potrzebują jednorazowego dostępu. Konto Gość posiada te same przywileje jak i ograniczenia, co konto zwykłego użytkownika, tak więc oferuje podstawowe zasoby.
Omówmy teraz wspomniane wcześniej pseudo-konta, które uruchomiane są i działają w tle. Pierwszym z nich jest LocalSystem, za pomocą którego uruchamiane jest wiele usług systemowych działających w tle, konto to wykorzystuje zasadę Zaloguj jako usługa i jest uruchamiane wraz z systemem. Kolejnym, podobnym do wspomnianego wyżej, jest pseudo-konto LocalService, które wymaga mniejszych uprawnień i praw logowania w systemie, ale również rządzi nim zasada Zaloguj jako usługa, jednak z większymi ograniczeniami. Ostatnim pseudo-kontem jest NetworkSevice, które również loguje się jako usługa, jednak wymaga mniejszych uprawnień oraz daje możliwość korzystania z sieci.
Zakładanie kont użytkowników
Zobaczmy w jaki sposób zarządzać kontami użytkowników oraz tworzyć konto administratora, użytkownika standardowego oraz uaktywniać konto Gość. Wchodzimy w Panel sterowania, a następnie klikamy Dodaj lub usuń konta użytkowników. W oknie, które się pojawi, będą zawarte dotychczas utworzone konta, oraz funkcje umożliwiające stworzenie nowych. Klikamy Utwórz nowe konto, następnie w pole Nazwa nowego konta wpisujemy identyfikator, czyli nazwę sporządzanego konta. Następnie wybieramy, czy ma być to konto administratora czy użytkownika standardowego. Przykładowo zaznaczmy opcję Użytkownik standardowy i kliknijmy Utwórz konto. Po chwili kreator utworzy konto i wyświetli je wraz z innymi w panelu zarządzania. Teraz zajmijmy się przystosowaniem wcześniej utworzonego konta. Klikamy jednokrotnie na ikonę konta w celu wyświetlenia dostępnych opcji dostosowywania. Dostępnych jest sześć opcji: Zmień nazwę konta pozwala na zmianę wcześniej wprowadzonego identyfikatora, Utwórz hasło umożliwia dodanie do konta hasła zabezpieczającego oraz funkcji umożliwiających odzyskanie hasła, w przypadku jego zapomnienia, Zmień obraz daje możliwość wybrania z galerii lub innych plików, ikony przedstawiającej konto, Konfigurowanie ustawień kontroli rodzicielskiej służy do dostosowania uprawnień do korzystania z komputera, takich jak dostępne programy, czas spędzany przed komputerem itp., Zmień typ konta umożliwia wybranie pomiędzy kontem administratora a użytkownikiem standardowym, oraz ostatnia opcja Usuń konto usuwa wcześniej utworzone konto z możliwością zachowania plików lub nie.
Jeśli już wiemy jak tworzyć i modyfikować nowe konta, zobaczmy jak włączyć konto Gość. W oknie Zarządzanie kontami klikamy konto Gość, a następnie Włącz. Od tej chwili mamy możliwość korzystania z konta Gość. Sposób wyłączenia tego konta, jest identyczny, jak włączenia.
Grupy użytkowników
System Windows Vista oferuje tworzenie grup użytkowników, które pozwalają na przydzielanie praw użytkownikom podobnego typu, oraz upraszczają administrację kontami. Tak więc administrator może przydzielić danego użytkownika do jednej z grup, aby nadać mu określone uprawnienia do korzystania z konkretnych zasobów, zdefiniowanych dla całej grupy.
Przyjrzyjmy się jak tworzyć grupy i przydzielać do nich użytkowników.
Wchodzimy w Panel sterowania, System i konserwacja, Narzędzia administracyjne i Zarządzanie komputerem. Następnie klikamy prawym przyciskiem myszy na pozycję Zarządzanie komputerem (lokalne), po czym z menu kontekstowego wybieramy Podłącz do innego komputera… W nowo otwartym okienku zaznaczamy opcję Komputer lokalny, w przypadku jeśli będziemy tworzyć grupę dla użytkowników lokalnych. Następnie klikamy Narzędzia systemowe oraz Użytkownicy i grupy lokalne. Kolejno klikamy prawym przyciskiem myszy Grupy i z menu kontekstowego wybieramy Nowa grupa. Zostanie otworzone nowe okno tworzenia grup. Wpisujemy dowolne dane w pola Nazwa grupy oraz Opis, a następnie dodajemy do niej użytkowników, klikając przycisk Dodaj. Po dodaniu użytkowników do listy, klikamy Utwórz w celu zakończenia kreowania nowej grupy użytkowników.
Modyfikacja praw użytkowników
Administrator komputera może odpowiednio zmodyfikować uprawnienia każdego konta użytkowników. Może tego dokonać na kilka sposobów. Przede wszystkim podczas tworzenia konta, mamy możliwość ustalenia, czy konto ma posiadać uprawnienia administratora, czy też użytkownika standardowego. Innym sposobem, jest dodanie konta do jednej z grup użytkowników z wcześniej ustalonymi prawami. Ostatnim sposobem jest skorzystanie z funkcji Kontrola kont użytkowników oraz Kontrola rodzicielska. Narzędzia te posiadają dość rozbudowane funkcje, pozwalające na precyzyjne ustalenie z jakich zasobów, oraz w jakim czasie mogą z nich korzystać użytkownicy. Sposób konfiguracji tych narzędzi został opisany w artykułach: Kontrola konta użytkownika oraz Ochrona rodzicielska – zapraszamy do lektury.
Korzyści wynikające z wykorzystywania profili w systemie Windows Vista
Korzyściami wynikającymi z profili w Windows Vista jest przede wszystkim zwiększenie bezpieczeństwa całego systemu, jak również zabezpieczenie danych przed dostępem niepowołanych osób. Profile użytkowników w systemie Windows występują już od kilku wersji, jednak dopiero w Windows Vista zostały one na tyle dopracowane, że zapewniają bardzo wysoki poziom bezpieczeństwa. Wykorzystanie konta z hasłem, blokuje dostęp do komputera osobom niepowołanym, nie znając hasła praktycznie niemożliwym staje się dostęp do systemu i danych. Jest to podstawowe zabezpieczenie przed dostępem w sposób lokalny, które działa w podobny sposób jak firewall, który blokuje dostęp w sposób zdalny. Przywileje zostały tak dobrane, aby w żaden sposób nie naruszyć bezpieczeństwa systemu i danych. Do ograniczenia tych możliwości, w ręce administratora oddano dwie opcje Włącz lub wyłącz funkcję Kontrola konta użytkownika, a także Kontrola rodzicielska, które nie są dostępne dla użytkowników standardowych czy konta Gość. Opcje te pozwalają na dokładne określenie zakresu możliwości użytkowników. W przypadku Kontroli rodzicielskiej narzędzie to pomaga zarządzać sposobem korzystania z komputera przez dziecko, pozwala określić limit dostępu do sieci Web, godziny w których może logować się na komputerze oraz gry i programy jakie może uruchamiać. Każdy z użytkowników posiadający własne konto, może dostosować do własnych upodobań tapetę, ikony, kolory interfejsu i wiele innych, nie wchodząc w konflikt z użytkownikiem, który ma inne upodobania. Korzyściami dla konta administratora są ponadto: możliwość udostępniania plików i drukarek sieciowych oraz korzystania z połączeń zdalnych, czyli tzw. Pulpitu zdalnego.
341f31d.png)