Nowe urządzenie w PC

Komputer osobisty ma to do siebie, że jest oparty na konstrukcji modułowej - składa się z poszczególnych części składowych, które można praktycznie niezależnie zmieniać, ulepszać czy dodawać nowe. Postęp w tej dziedzinie techniki jest tak ogromny, że praktycznie niemożliwym jest nieustannie być na czasie. Co chwila producenci narzucają nowe trendy, lepsze rozwiązania. Pęd za coraz większą ilością MHz sprawia, że bezustannie rekonfigurujemy komputery... Ale czy kiedykolwiek przyszło się wam zastanawiać nad tym, dlaczego te wszystkie kombinacje i połączenia mimo różnicy nieraz kilku lat w dacie produkcji współpracują ze sobą? Otóż sekret tkwi w sterownikach, a ściślej w zwrocie Plug & Play.

Instalacja sprzętu Plug & Play

Fenomenem systemu Windows jest to, że podłączając do komputera nowe urządzenie najprawdopodobniej widzisz komunikat tej postaci:

Jest to objaw działania technologii Plug & Play, która początkowo (a pojawiła się pierwszy raz w systemie Windows 98) była bardzo zawodna, jednak teraz stanowi ogólnoświatowy standard i nikt nie odważy się wypuścić sprzętu niezgodnego z tą specyfikacją. Dzięki niej możemy zainstalować nowy sprzęt w tak prosty sposób, jakim jest włożenie płyty do napędu CD ROM i uruchomienie instalatora sterownika. Gdy instalujemy urządzenie typu Plug & Play po raz pierwszy, system odczytuje identyfikator P& P znajdujący się w firmware sprzętu i porównuje go z listą wszystkich znaczników pobranych z plików informacyjnych zawartych w folderze Inf. Gdy odpowiedni identyfikator zostanie odnaleziony, instalowany jest odpowiedni plik sterownika. Gdy nie można znaleźć sterownika automatycznie uruchamiany jest kreator znajdowania sprzętu..

Zasoby sterowników systemu Windows XP są ogromne i w większości przypadków sterowniki do urządzeń w komputerze zostaną odnalezione i automatycznie zainstalowane (jak np. dyski twarde, płyty główne, monitory, drukarki). Przebrnąć przez Kreatora będziemy musieli tylko wtedy, gdy dołączany sprzęt jest bardzo nowoczesny. Jednak i to nie powinno sprawić przeciętnemu użytkownikowi, który miał do czynienia z wcześniejszymi wersjami Windows żadnego problemu, gdyż wtedy instalacja każdego urządzenia opierała się na Kreatorze. Przebieg takiej instalacji uzależniony jest od miejsca, w którym znajduje się sterownik.

Pierwsze okienko Kreatora zapyta nas, czy chcemy wyszukać sterowniki do sprzętu korzystając z witryny Windows Update. Możemy zdefiniować, czy chcemy stale odwoływać się do takiego rozwiązania czy nie.

Korzystając z zasobów sieciowych sterowników w wielu przypadkach możemy jednak zostać zaskoczeni obrazkiem informującym nas o niezainstalowaniu sprzętu. Najlepiej skorzystać ze sterownika dołączonego na płycie CD lub pobranego ze strony producenta sprzętu.

Jeżeli posiadamy płytę instalacyjną

Pomijamy okienko zachęcające do skorzystania z Windows Update. Wkładamy płytę CD do napędu i pozostawiamy domyślnie zaznaczoną opcję, po czym klikamy Dalej. Kreator automatycznie przeszuka wszystkie wymienne dyski. Jeśli znajdzie jeden zgodny sterownik, zainstaluje go automatycznie, a jeśli nie, to wyświetli listę i pozwoli nam wybrać jeden z nich.

Jeżeli pobraliśmy sterownik ze strony producenta

Zaznaczamy w tym przypadku drugie pole. Oczom naszym ukaże się poniższe okienko:

Gdy nasz sterownik znajduje się w katalogu C:\Sterownik, taką lokalizacje powinniśmy podać kreatorowi. Teraz od zainstalowania sprzętu dzieli nas jedynie parokrotne wciśnięcie przycisku Dalej.

Samodzielny wybór sterownika

Możemy skorzystać z takiej możliwości chcąc zainstalować sterowniki nie posiadające aprobaty konstruktorów systemu (tzw. sterowniki nie podpisane, o których mowa dalej) lub chcąc zainstalować inne sterowniki zgodne, które zwiększą możliwości naszego sprzętu. Początkowo postępujemy jak w poprzednim przypadku, jednak w opcjach wyszukiwania i instalacji wybieramy wtedy drugą możliwość Nie wyszukuj, wybiorę sterownik do zainstalowania, a kreator wyświetli nam listę zawierającą sterowniki zgodne z naszym sprzętem.

Wybieramy, który sterownik chcemy użyć i klikamy Dalej, a instalacja zostanie zakończona i możemy cieszyć się możliwościami nowego sprzętu.

Inne możliwości instalacji

Z reguły jest tak, że płyta instalacyjna z dedykowanym sterownikiem zawiera już instalator. (W przypadku sterowników pobieranych z sieci również spotykamy się z instalatorami.) Wtedy proces znacznie się upraszcza. Zamykamy automatycznie uruchomionego kreatora i włączamy program instalacyjny, który sam skopiuje odpowiednie pliki sterowników. System poinformuje nas w dymku w zasobniku systemowym o prawidłowej instalacji sprzętu lub zostaniemy poproszeni o restart komputera, po którym urządzenie zostanie wykryte.

Konfiguracja urządzeń niezgodnych ze standardem Plug & Play

Tutaj automatyzacja niestety zawodzi. System nie potrafi zainstalować sterowników niezgodnych z tym standardem. Jednak my za chwile nauczymy się radzić z takimi urządzeniami. Bardzo prawdopodobne, że w bazie sterowników znajdują się odpowiednie sterowniki dla naszego sprzętu, jednak niezgodność z P & P sprawia, że urządzenie nie jest rozpoznawane przez system, a jeśli do sprzętu dołączono płytę ze sterownikami to sprawa jeszcze bardziej się upraszcza.

1. Jeśli posiadamy płytę ze sterownikami, uruchamiamy instalatora, który przekopiuje je na dysk.
2. Włączamy Kreatora dodawania sprzętu wchodząc w Panel Sterowania a następnie klikając w moduł Dodaj sprzęt.
3. Klikamy Dalej, a Kreator zacznie wyszukiwać nowe urządzenie. Nie znajdując żadnego nowego urządzenia zapyta nas, czy zostało ono podłączone do komputera. Zaznaczamy Tak, urządzenie zostało już podłączone po czym klikamy Dalej.
4. Zobaczymy okienko zawierające listę urządzeń. Jeśli sprzęt, który chcemy zainstalować widnieje na niej - wybieramy go, w przeciwnym wypadku wybieramy Dodaj nowe urządzenie sprzętowe

5. Następnie pojawi się okienko z zapytaniem, czy chcemy, by kreator automatycznie wyszukał i zainstalował urządzenie, czy też chcemy zrobić to samemu. Wybieramy drugą opcję.
6. Pokaże się okienko z listą urządzeń. Postępujemy podobnie jak we wcześniejszym przypadku. Gdy urządzenie znajduje się na liście - wybieramy je, gdy nie ma go wybieramy Pokaż wszystkie urządzenia
7. Zobaczymy moduł, zawierający listę producentów sprzętu

8. Jeśli uda się nam odnaleźć w niej producenta i model urządzenia, jakie chcemy zainstalować wybieramy je i klikamy Dalej.
9. W przypadku, gdy posiadamy "czyste" pliki sterownika - bez instalatora zapisane na dysku twardym korzystamy z przycisku Z dysku... Podajemy ścieżkę dostępu do pliku .inf i klikamy Dalej. Pojawi się nam lista zgodnych sterowników, z której wybieramy właściwy i klikamy Dalej. Sprzęt został zainstalowany.

Sterowniki podpisane

System Windows XP oferuje nam nową funkcję, jaką jest mechanizm tzw. podpisów cyfrowych. Sterownik posiadający taką sygnaturę przeszedł specjalne testy pod kątem zgodności z Windows XP i nie został zmieniany od czasu ich wykonania. System ostrzega nas przy każdej próbie instalacji sterowników nie podpisanych cyfrowo specjalnym komunikatem. Możemy być pewni, że nie dostrzeżemy takiego komunikatu instalując sterowniki do urządzeń opatrzonych logo Designed for Windows XP.

Podpisane sterowniki są lepsze z dwóch przyczyn: przeszły serie testów w laboratorium konstruktorów systemu oraz są odporne na uszkodzenia ze strony innych programów instalacyjnych czy koni trojańskich. Niekiedy zdarza się jednak, że do danego sprzętu nie istnieją sterowniki posiadające podpis cyfrowy. Zmuszeni jesteśmy je zainstalować. Jeśli ktoś z was zajmuje się overclockingiem zapewne wie , że specjalistycznie modyfikowane sterowniki pozwalają na zwiększenie wydajności sprzętu, czy też da możliwość wykorzystania dodatkowych funkcji. Takie biblioteki nie posiadają podpisów cyfrowych, stąd też instalujemy je na własne ryzyko. W przypadku sterowników należy postępować bardzo ostrożnie. Nawet te najmniej znaczące potrafią spustoszyć nasz system zawieszając jego działanie, czy też wywołując tzw. niebieski ekran.

Zarządzanie urządzeniami

Do zarządzania zainstalowanymi urządzeniami służy Menedżer urządzeń. By go uruchomić należy otworzyć Panel sterowania, System (skrót [Windows + Pause Break]) i wybrać zakładkę Sprzęt, gdzie widnieje przycisk Menedżer urządzeń.

Widnieje w nim lista wszystkich urządzeń zainstalowanych w komputerze. Możemy swobodnie się po niej poruszać i zarządzać sterownikami oraz urządzeniami. Klikając 2-krotnie na jakimś elemencie wchodzimy w jego właściwości. Tam w zakładce Sterownik mamy dostępne 3 funkcje:

• Aktualizuj sterownik - uruchamia Kreatora aktualizacji sprzętu
• Przywróć sterownik - ta opcja usunie ostatnio zainstalowany sterownik i zastąpi go wcześniej instalowanym. Gdy ostatnio instalowany sterownik jest jedynym, jaki instalowaliśmy uruchomi się narzędzie do rozwiązywania problemów. Przydatna, gdy zmieniliśmy sterowniki na nowsze, lecz powodują one konflikty lub sprawiają, ze urządzenie działa nieprawidłowo.
• Odinstaluj - usuwa całkowicie pliki sterowników danego urządzenia. Gdy chcemy jedynie przestać korzystać z jakiegoś urządzenia (np. tymczasowo) warto skorzystać z opcji Wyłącz/włącz urządzenie. Ponadto funkcja ta może uratować nam system, gdy po aktualizacji sterownika nie będzie się chciał uruchomić. Jest ona dostępna w trybie awaryjnym i może posłużyć do odinstalowania sterownika powodującego problemy.

Komunikaty błędów sprzętu

Oprócz funkcji zarządzania sprzętem Menedżer urządzeń informuje nas także o wszelkich nieprawidłowościach w działaniu sprzętu. Niestety nie poda nam jak na tacy czym spowodowane jest błędne działanie sprzętu, lecz wyświetli komunikat w postaci kodu błędu. Obok nazwy sprzętu pojawi się także charakterystyczna ikona błędu. Kodów błędu jest ok 35 a ich szczegółowe objaśnienie oraz sugerowane rozwiązanie problemu powodowanego nimi możemy znaleźć na stronie wsparcia technicznego producenta systemu, czyli tutaj.