Microsoft jako światowy gigant produkujący oprogramowanie, zasypuje rynek
wieloma produktami, nowymi wersjami, aktualizacjami, dodatkami serwisowymi oraz
bibliotekami. Dla użytkowników jest to nie lada wyzwanie w ogarnięciu wszystkich
wersji, zmian i numerków. Jednym takim produktem jest platforma Microsoft .NET
Framework. Historia bibliotek .NET nie jest tak odległa, jak na przykład
systemów Windows, aczkolwiek przez blisko sześć lat na rynku pojawiło się
kilkanaście wersji - kolejnych edycji, service packów oraz kompilacji na różne
środowiska.
Czym zatem jest .NET Framework?
Określany potocznie .NET (z ang. dot NET) to programistyczna platforma, za
pośrednictwem której tworzone są aplikacje pod systemy z rodziny Windows.
Framework udostępnia środowisko uruchomieniowe oraz biblioteki klas, które
dostarczają zbiór narzędzi i funkcji przyszłym programom. Co to dokładnie
oznacza? Wyobraźmy sobie, że w domowym zaciszu pracujemy nad aplikacją, której
zadaniem będzie przykładowo wyświetlanie prognozy pogody. Wykorzystujemy pakiet
Microsoft Visual Studio, w którym to będzie programować w jednym z obsługiwanych
języków: C++, C#, J#, Visual Basic .NET. Tworzona aplikacja odwoływać się będzie
do systemowych funkcji, przykładowo do zasobnika systemowego (w którym to będzie
pokazywana temperatura) i protokołu TCP/IP (za pośrednictwem którego będą
pobierane dane z Internetu). Tworzymy program, kompilujemy w środowisku Visual
Studio i uruchamiamy. Wszystko ładnie działa. Dlaczego? Ponieważ zarówno
środowisko programistyczne, jak i stworzony przez nas program, wykorzystują do
współpracy z systemem operacyjnym platformy .NET Framework.
Można zatem domniemywać, że jeżeli utworzoną aplikację przeniesiemy na inny
komputer (bez zainstalowanego .NET) nie zostanie ona uruchomiona. Wówczas
przyszły odbiorca programu zmuszony będzie na doinstalowanie pakietu .NET
Framework. Dlaczego zatem program działa na naszym komputerze? Odpowiedź jest
prosta, środowisko Visual Studio podczas swojej instalacji dodaje do systemu
najnowsze wersje platform .NET, które są niezbędne przy tworzeniu
oprogramowania, choćby dlatego, iż zawierają kompilatory wcześniej wymienionych
języków programowania.
Struktura platformy .NET Framework
Pakiety .NET składają się z kilku głównych elementów. Za pomocą poniższej
listy postaraliśmy się zobrazować wewnętrzną strukturę .NET:
- biblioteki klas:
- ASP.NET
- usługi Web Services
- Web Forms (interfejs aplikacji internetowych)
- Windows Form (interfejs aplikacji Windows)
- XML
- Networking
- ADO.NET (dostęp do danych)
- klasy bazowe
- wspólne środowisko uruchomieniowe (CLR)
- Visual Studio .NET:
- Visual Basic .NET
- C++
- C#
- J#
Czy .NET Framework jest niezbędny?
Owszem tak. Chyba, że całkowicie zrezygnujemy z oprogramowania wymagającego
obecności .NET. Większość najnowszych produktów Microsoftu, a także firm trzecich,
tworzonych jest w oparciu o platformę .NET, żeby zatem nie doszło do problemów z
kompatybilnością, system Windows Vista posiada domyślnie zainstalowane
podstawowe jej składniki. Oczywiście wraz z rozwojem języków programowania,
możliwości sprzętowych oraz systemowych, powstają coraz to nowsze wersje
bibliotek .NET Framework, których to instalacja niekiedy jest konieczna.
W poprzedniej części artykuły tłumaczyliśmy czym dokładniej jest .NET
Framework, natomiast w tej części przedstawiliśmy konieczność jej posiadania w
komputerze. Dla większości użytkowników - posiadaczy systemu Windows, wiedza o
możliwościach .NET jest zbędna, ponieważ większość programów, które wymagają
obecności platformy, samoczynnie ją zainstalują czy też wcześniej pobiorą z
Internetu. Jednakże dla programistów, korzystających z środowiska Visual Studio,
biblioteki .NET Framework to nieocenione udogodnienie. Wyobraźmy sobie, że
jesteśmy osobą piszącą program, który wymaga ingerencji w funkcje systemu.
Oprogramowanie takiego zdarzenia wymaga napisania kilkudziesięciu linii kodu, a
dzięki .NET zadanie to możemy zrealizować wprowadzając kilka linijek instrukcji.
Dla kompilatora nie ma to większego znaczenia, czy korzysta z "gotowców"
zaimplementowanych w platformie, czy też tłumaczy instrukcje programisty.
Natomiast dla
użytkownika takiego programu, czy też programisty tworzącego aplikację ma to
ogromne znaczenie. Dzięki .NET Framework zrealizowanie wielu funkcji staje się
prostsze, szybsze i zapewne bardziej optymalne. Natomiast odbiorca otrzymuje
program, który charakteryzuje się większą stabilnością, wydajnością oraz
mniejszym zużyciem zasobów sprzętowych.
Jaką wersję zainstalować?
Wybór wersji jest uzależniony jedynie od wymagań oprogramowania. Przykładowo
starsza aplikacja do poprawnej pracy wymaga obecności .NET Framework 1.0,
natomiast nowsza .NET Framework 3.0. To, jaką wersję musimy zainstalować,
uwarunkowane jest przez programistę, który tworzył aplikację w oparciu o jedną z
dostępnych platform .NET. Dotychczas opublikowane zostały następujące edycje:
- na komputery typu desktop:
- .NET Framework 1.0 (udostępniona 01.2002),
- .NET Framework 1.1 (udostępniona 04.2003),
- .NET Framework 2.0 (udostępniona 11.2005),
- .NET Framework 3.0 (udostępniona 11.2006),
- .NET Framework 3.5 (udostępniona 11.2007).
- na urządzenia typu PocketPC:
- .NET Compact Framework 1.0,
- .NET Compact Framework 2.0,
- .NET Compact Framework 3.5.
Według zapewnień Microsoftu każda następna wersja kompatybilna jest z
poprzednimi. Oznacza to, że jeżeli mamy zainstalowaną aplikację wymagającą .NET
Framework 1.1 oraz posiadamy .NET Framework 2.0, wspomniany program będzie
prawidłowo funkcjonował. W praktyce jednak jest inaczej. Zdarza się niekiedy, że
pomimo posiadania najnowszej wersji platformy, program wymagający starszej nie
będzie prawidłowo działał. Pomimo, że każda następna edycja bibliotek zawiera
wszystko co poprzednie, zdarzają się przypadki niekompatybilności. Z tego też
powodu zmuszeni jesteśmy posiadać na dysku różne wersje - wymagane przez
poszczególne oprogramowanie. Wiąże sie to oczywiście z większym zapotrzebowaniem
na przestrzeń dyskową, jednakże Microsoft obiecuje, że w kolejnej odsłonie (.NET
Framework 4.0) problemy ze wsteczną kompatybilnością zostaną zażegnane.
Poza wymienionymi wersjami pakietów .NET, co pewien czas Microsoft za
pośrednictwem usługi Windows Update udostępnia aktualizacje w postaci dodatków
Service Pack. Jeżeli zatem mamy włączone automatyczne aktualizacje, na pewno
będziemy mieli zawsze aktualną wersję bibliotek Framework.
Po co zatem tyle wersji?
Odpowiedź jest prosta - po to, aby całe posiadane oprogramowanie poprawnie
działało. Mówiąc dokładniej, każda wydawana wersja wprowadza wiele zmian w
strefę programowania, wyznaczając tym samym nowe trendy w tworzonych
aplikacjach. Natomiast starsze programy, pisane w oparciu o pierwsze edycje
pakietu .NET Framework w dużej części przypadków nie będą obsługiwane przez
nowsze biblioteki .NET. Jeżeli zatem spotkaliśmy się z kłopotami związanymi z
brakiem pakietu Framework, rozwiązaniem będzie doinstalowanie pozostałych
edycji, tych których nie posiadamy. Zapewni to pełną kompatybilność z
oprogramowaniem tworzonym w oparciu o .NET Framework.
W tym miejscu warto jeszcze dodać, że edycje Compact przeznaczone na urządzenia
pracujące pod kontrolą systemów Windows Mobile nie posiadają problemu
kompatybilności. Jeżeli na PocketPC zainstalujemy platformę .NET Compack
Framework 2.0 oraz program wymagający pierwszej edycji, zapewne nie pojawią się
problemy z jej uruchomieniem. Oczywiście zdarzają się wyjątki i dlatego też
zmuszeni będziemy doinstalować poprzednią wersję.
Podsumowując
Zbierając w całość wszystkie przedstawione informacje, można wywnioskować, że
pakiety .NET Framework to nieodłączna część oprogramowania, która na większości
komputerów z systemem Windows jest dostępna. Duża część aplikacji nadal wymaga
starszych wydań z przed kilku lat, zaś nowsze będą prawidłowo działać dopiero
wtedy, kiedy zainstalujemy jedną z ostatnich wersji .NET. Dlatego jeśli nie
chcemy mieć problemów z korzystaniem z programów, zachowajmy obecnie
zainstalowane pakiety .NET Framework.
Pakiety, aktualizacje i service packi .NET Framework znajdują się w dziale
Uaktualnienia - .NET w portalu CentrumXP.pl.